.. shrii tripuraa mahimna stotram..

maharShi durvaasaa kR^ita

shrii tripuraa mahimna stotram

vyaakhyaakaara-aruNa kumaara upaadhyaaya

mUla paaTha tathaa vyaasvyaa

shrI maata-stripure paraatpara-tare devi trilokI mahA-
saundaryaarNava manthanod bhava sudhaa praacurya varNojjvalaam .
udyad bhaanu sahasra nUtana japaapuShpa prabhaM te vapuH
svaante me sphuratu triloka-nilayaM jyotirmayaaM vaa~N mayam ..1..

aadi kShaanta samasta varNa sumaNi prote vitaana prabhe
brahmaadi pratimaabhikIlita ShaDaadhaaraabja kakShonnate .
brahmaaNDaabja-mahaasane janani te mUrttiM bhaje cinmayIM
sauShumNaayata pIta pa~Nkaja mahaa madhya trikoNa sthitaam ..2..

vande vaagbhava maundavaatma sadrashaM vedaadi vidyaa giro
bhaaShaa desha samud bhavaaH pashugataa- shChandaaMsi sapta svaraan .
taalaan pa~nca mahaa dhvanIn prakaTaya-tyaatma prasaareNa yat -
tad bIjaM pada-vaakya maana janakaM shrI maatR^ike te padam ..3..

trailokya sphuT mantra tantra mahimaaM naapnoti shashvadvinaa
yad biijaM vyavahaara jaalamakhilaM naastyeva maatastava .
tajjaapya smaraNa prasakti sumatiH sarvaGYataM prapya kaH
shabda brahma nivaasa bhUta vadano nendraadibhiaH spardhate ..4..

maatraa yatra viraajate .ati vishadaa taamaShTadhaa maatR^ikaam
shaktiM kuNDalinIM caturvidha tanuM yastattvavin manyate .
so .avidyaakhila janma karma duritaaraNyaM prabodhaagninaa
bhasmiikR^itya vikalpa jaalamakhilaM maataH padaM tad brajet ..5..

tatte madhyama biija-mamba kalayaa-myaaditya varNa kriyaa-
GYaanecChaadi- mananta shakti vibhava vyaktiM vyanakti sphuTam .
utpatti sthiti kalpa kalpita tanu svaatma svaatma prasaareNa yat-
kaamyaM brahma hariishvaraadi bibudhaiH kaamaM kriyaa yojitaiH ..6 ..

kaamaan kaaraNataaM gataa-nagaNitaan kaaryairanekai-rmahii
mukhyaiH sarva manogataa-nadhigataan maanairanekaiH sphuTam .
kaama krodha sulobha moha mada maatsayaari ShadkaM ca yad-
biijaM bhrajayati praNaumi tadahaM te saadhu kaameshvarii ..7..

yad bhaktaakhila kaama pUraNacaNa svaatma prabhaavaM mahaa
jaaDya-dhvaanta nivaaraNaika taraNi jyotiH prabodha pradam .
yad vedeShu ca giiyate shrutimukhaM maatraa traye Nomiti
shriividye tava sarvaraaja vashakR^ittat kaamaraajaM bhaje .. 8 ..

yatte devi tR^itiiya biija-manala jvaalaavalo saMnibhaM
sarvaadhaara puriiya biijamaparaM brahmaabhidhaa shabditam .
mUrdhanyaanta visarga bhUShita mahaukaaraatmakaM tatparaM
saMvid rUpa-mananya tulya mahima svaante mama dyotataam ..9..

sarvaH sarvata eva sarga samaye kaaryendriyaaNyantaraa
tattaddivya hraShiika karma-bhiriyaM saMvyashnuvaanaa-paraa.
vaagartha vyavahaara kaaraNa tanuH shakti-rjagad vyaapinii
yad biijaatmakataaM gataa tava shive tannaumi biijaM param ..10..

agniindu dyumaNi prabha~njana dharaa niiraambara sthaayinii
shakti- brahma hariisha vaasava mukhaa martyaa-suraatma sthitaa .
sR^iShTa sthaavara ja~Ngama sthita mahaa caitanya rUpaa ca yaa
yad biija smaraNena saiva bhavatii praadurbhavatyambike ..11..

svaatma shrii vijitaaja viShNu maghava shrii pUraNaika vrtaM
yad vidyaa kavitaa vitaana laharii kallolinii diipakam .
biijaM yat triguNa pravR^itti janakaM brahmeti yadyoginaH
shaantaaH satyamupaasate tadiha te citte dadhe shriipare ..12..

ekaikaM tava maatR^ike parataraM saMyogi vaayogi vaa
vidyaadi prakaTa prabhaava janakaM jaaDyaandhakaaraapahaam .
yanniShThaashca mahotpalaamana mahaaviShNu prahartraadayo
devaaH sveShu vidhiShvananya mahima sphUrttiM dadhatyeva tat ..13..

itthaM triiNyapi mUla vaagbhava mahaa shrii kaamaraaja sphurat
shaktyaakhyaani catuH shruti prakaTitaa-nyutkR^iShTa kUTaani te .
bhUtarttu shruti saMkhya varNa viditaanyaarakta kaante shive
yo jaanaati sa eva sarva jagataaM sR^iShTi sthiti dhvaMsakR^it ..14..

nityaM yastava maatR^ikaakShara sakhiiM saubhaagya vidyaaM japet
sampUjyaakhila cakraraaja nilayaaM saayaM tanaagniM prabhaam .
kaamaakhyaM shiva naama tattva-mubhayaM vyaapyaatmanaa sarvato
diivyantii- miha tasya siddhi-racaraat syaat tvat svarUpaikataa ..15..

kaavyoH paapaThitaiH kimalpa viduShaaM joghuShyamaaNaiH punaH
kiM tairvyaakaraNai-rvibodhita-tayaa kiM vaabhidhaana shriyaa .
etairamba na bobhaviiti sukavi- staavat tava shriimataa
ryaavan naanusarii sariiti saraNiM paadaabjayoH paavaniim ..16..

gehaM naakati garvita praNavati strii sa~Ngamo mokShati
dveShii mitrati paatakaM sukR^itati kShmaavallabho daasati .
mR^ityurvaidyati dUShaNaM suguNati tvatpaada saMsevanaat
tvaaM vande bhavabhiiti bha~njana kariiM gauriiM giriisha prayaam ..17..

aadyairagni raviindu bimba nilayairamba trili~NgaatmabhiH
mishraarakta sita prabhairanupamairyuShmat padaistai stribhiH .
svaatmotpaadita kaala loka nigamaa-vasthaa-maraadi trayai-
rudbhUtaM tripureti naama kalayedyaste sa dhanyo budhaH ..18..

aadyo jaapyatamaartha vaacaka tayaa rUDhaH svaraH pa~ncamaH
sarvotkR^iShTa tamaartha vaacakatayaa varNaH pa-vargaantakaH .
vaktR^itvena mahaa vibhUti saraNistvaadhaaragoo hR^idgato
bhrUmadhya sthita ityataH praNavataa te giiyate caagamaiH ..19..

gaayatrii sashiraa turiiyaa sahitaa sandhyaa-mayii-tyaagamai-
raakhyaataa tripure tbameva mahataaM sharmapradaa karmaNaam .
tattaddarshana mukhya shaktirapi ca tvaM brahma sarveshvarii
karttaa-rhan-puruSho harishca savitaa buddhaH shivastvaM guruH ..20..

anna praaNa manaH prabodha paramaanandaiH shiraH pakSha yuk
pucChaatma prakaTai-rmahopaniShadaa vaagbhiH prasiddhii kR^itaiH .
koshaiH pa~ncabhi-rebhiramba bhavatii-metat pralonaamiti
jyotiH prajvala-dujjvalaatma capalaaM yo deva sa brahmavit ..21..

saccit tattvamasiiti vaakya viditai-radhyaatma vidyaa shiva
brahmaakhyai-ratula prabhaava sahitai-stattvai- stribhiH sadguroH .
tadrUpasya mukhaaravinda vivaraat saMpraapya diikShaa mato
yastvaaM vindati tattvata-stadahami-tyaarye sa mukto bhavet ..22..

siddhaantai-rbahubhiH pramaaNa gaNitai-ranyai-ravidyaa tamo
nakShatrairiva sarvamandha tamasaM taavanna nirbhidyate .
yaavatte saviteva saMmatamidaM nodeti vishvaantare
jantorjanma nivaaraNaika bhiduraM shriishaambhavi shrii shive ..23..

aatmaasai sakalendriyaashraya mano buddhyaadibhiH shocitaH
karmaabaddha tanurjaniM ca maraNaM prapnoti yatkaaraNam .
tatte devi mahaavilaasa laharii divyaayudhaanaaM jaya-
stasmaat tvaaM guru-mabhyupetya kalaye tvaameva cenmucyate ..24..

naanaa yoni mahasra sambhava vashaajjaataa jananyaH kati
prakhyaataa janakaaH kiyanta iti me setsyanti caagro kati .
eteShaaM gaNanaiva naasti mahataH saMsaara sindhorvidhe-
rbhiitaM maaM nitaraamananya sharaNaM rakShaanukampaa nidhe ..25..

deha kShobha karai rvratai-rbahuvidhai-rdaanaishaca homai-rjapaiH
santaanai-rhayamedha mukhya sumukhai-rnaanaa vidhaiH karmabiH .
yatsa~Nkalpa vikalpa malinaM khyaataM padaM tasya te
dUraadeva vivartate parataraM maataH padaM nirmalam ..26..

pa~ncaashannija dehajaakSara bhavairnaanaa vidhai-rdhaatubhiH
bahvarthaiH pada-vaakya maana-janakai-rarthaa vinaa bhaavitaiH .
saabhipraaya vadartha karma phaladaiH khyaatai-ranantai-ridaM
vishvaM vyaapya cidaatmanaaha-maha-mityujjR^imbhase maatR^ike ..27..

shriicakraM shruti mUlakoSha iti te saMsaara cakraatmakaM
vikhyaataM tadadhiShThitaakShara shiva jyotirmayaM sarvataH .
etanmantra mayaatmikaa-bhiraruNaM shriisundariibhi-rvR^itaM
madhye vaindava saMha piiTha lalite tvaM brahmavidyaa shive ..28..

vindu praaNa visarga jiiva sahitaM bindu tribiijaatmakam
ShaT kUTaanii viparyayeNa nigadettaara tribaalaavalaiH.
ebhiH sampuTitaM prajapya virahet praasaada mantraM paraM
guhyaad guhyatamaM sayoga janitaM sadbhoga mokSa pradam ..29..

aataamraarka sahasra diipti paramaa saundarya saarairalaM
lokaatiita mahodayai-rupayutaa sarvopamaa gocaraiH .
naanaanarghya vibhUShaNai-ragaNitai-rjaajvalya-maanaabhitaH
shriimaata-stripuraari sundari kuru svaante nivaasaM mama ..30..

shi~njannUpura paada ka~NkaNa mahaamudraa sulaakShaa rasaa-
la~Nkaaraa~Nkita-ma~Nighra pa~Nkaja yugaM shrii paadukaa-la~NkR^itam .
ud bhaasvannakha candra-khaNDa ruciraM raajajjapaa sannibhaM
brahmaadi tridashaa suraarcita-mahaM mUrdhni smaraamyambike ..31..

aaraktacChavi naati maardavayujaa nishvaasa haaryeNa sat-
kausheyena vicitra ratna khacitai-rmuktaaphalai-rujjvalaiH .
kUjatkaa~ncana ki~NkiNiibhiramitaH sannaddha kaa~ncii guNai-
raadiiptaM sunitamba bimba-maruNaM te pUjayaamyambike ..32..

kastUrii ghnasaara ku~Nkuma rajo gandhotkaTai-shcandanai-
raaliptaM maNi maalayaati ruciraM graiveya haaraadibhiH .
diiptaM divya vibhUShaNai-ragaNitai-rjyoti-rvibhaasvat kuca-
vyaaja svarNa ghaTa-dvayaM harihara brahmadi piitaM bhaje ..33..

muktaa ratna vicitra kaanti lalitaiste baahu valliirahaM
keyUraa~Ngada bahu daNDa valayai-rhastaa~Ngulii bhUShaNaiH .
sampR^iktaaH kalayaami hiira maNiman muktaavalii kiilita
griivaa paTTa vibhUShaNena subhagaM kaNThaM ca kambushriyam ..34..

udyatpUrNa kalaanidhi shrivadanaM bhakta prasannaM sadaa
samphullaambuja patra kaanti suShamaa dhikkaara dakShekShaNam .
sanandaM kR^ita manda haasamasakR^it praadurbhavat kautukaM
kundaakaara sudanta paMkti shashibhaa pUrNa smaraamyambike ..35..

tapta svarNa kR^itoru kuNDala yugaM maaNikya muktollasad
dhoraabaddha-mananya tulyamaparaM haima~nca cakra-dvayam .
shukraakaara nikaara dakShamamalaM muktaaphalaM sundaram
bibhrat karNayugaM bhajaami lalitaM naasaagra bhaagaM shive ..36..

jaatii campaka kunda kesara rajo kesara rajo gandhotkirat ketakii
niipaashoka shiriiSha mukhya kusumaiH prottaMsitaa dhUpitaa .
aaniilaa~njana tulya matta madhupa shreNiiva veNii tava
shrii maataH shrayataaM madiiya hR^idayaambhojaM sarojaalaye ..37..

lekhaalabhya vicitra ratna khacitaM haimaM kiriiTottamam
muktaa kaa~ncana ki~NkiNii gaNa mahaa hiira prabodhojjlam .
ca~ncaccandra kalaa kalaapa lalitaM devadru puShpaarcitam
maalyairamba vilambitaM sushikharaM vibhracChiraste bhaje ..38..

shR^i~Ngaaraadi rasaalayaM tribhuvanai-rmaalyairatulyai-ryutaM
sarvaa~NgiiNa sada~Nga raaga surabhi shriimadvapu-rdhUpitam .
taambUlaaruNa pallavaadhara yutaM ramyaM tripuNDraM dadhad
bhaalaM nandana candanena janani dhyaayaami te ma~Ngalam ..39..

evaM yaH smarati prabuddha sumatiH shriimat svarUpaM paraM
vR^iddho .apyaashu yuvaa bhavatyanupamaH striiNaa-mana~Ngaayate .
se .aShTaishvarya tiraskR^itaakhila suraH shrii jR^imbhitaatmaalayaH
pR^ithviipaala kiriiTa koTi valabhiH puShpaarcitaa~Nghra-rbhavet ..40..

atha tava dhanuH puNDrekShu kR^it pramiddhamati dyuti
tribhuvana vadhU-mudyajjyotsnaa kalaanidhi maNDalam .
sakala janani smaaraM smaaraM gataH smarataaM nara-
stribhuvana vadhU mohaambhodheH prapUrNa vidhurbhavet ..41..

prasUna shara pa~ncaka prakaTa jR^imbhaNaa gumphitaM
triloka-mavalokaya-tyamala cetasaa cintayan .
asheSha ramaNii jana smara vijR^imbhaNe yaH sadaa
paTurbhavati te shive trijagada~Ngaa kShobhaNe ..42..

paashaM prapUrita mahaa sumati prakaasho
yo vaa tava tripura sundari sundariiNaam .
aakarShaNe.akhila vashiikaraNe praviiNaM
citte dadhaati sa jagattraya vashyakR^it syaat ..43..

yaH svaante kalayati kovida triloka
stambha rambhaNa caNamatyudaara viiryam .
maataste vijaya mahaa~NkushaM sayodhaan
devaan stambhayati ca bhUbhujo.anya sainyam ..44..

caapa dhyaana vashad bhavodbhava mahaamohasya vyujjR^imbhaNam
prakhyaataM prasaveShu cintana vashaattattacca shakyaM sudhiiH .
paasha dhyaana vashaatsamasta jagataaM mR^ityorvashatvaM mahaa
durga-stambha mahaa~Nkushasya mananaanmaayaa mameyaaM taret ..45..

nyaasaM kR^itvaa gaNesha graha bhagaNa mahaa yoginii raashi piiThaiH
pa~ncaashan maatR^ikaarNaiH sahita bahulalai-raShTa vaag devataabhiH .
sa shriikaNThaadi yugmai-rnija vimala tanau keshavaadyaishca tattvaiH
ShaT triMshadibha-rdharaadyai-rbhagavati bhavatii yaH smaretsa tvameva ..46..

surapati pura-lakShmii jR^imbhaNaatiita lakShmiiH
prasarati nija geshe yasya daivaM tvamaarye .
vividha bahu kalaanaaM paatrabhUtasya tasya
tribhuvana viditaa saa jR^imbhate sphUrttiracChaa ..47..

maatastvaM bhUrbhuvaH svarmaharasi sutanu stvantarikShendu sUryai-
raatmaa shukraamarendrairapi nigama mahaa brahmabhiH prota shaktiH .
praNaapaanaadi yuktaiH kalayati sakalaM maanasaM dhyaana yogaM
yeShaaM teShaaM saparyaa bhavati surakR^itaa brahmataa yoginaaM ca ..48..

kva me buddhi-rvaacaa parama viduSho manda saraNiH
kva me maatarbrahma pramukha bibudhasyaapta vacasaam .
abhUnme visphUrttiH paratara mahimnastava nutiH
prasiddhaM kShantavyaM bahulatara caapalyamiti me ..49..

prasiida paradevate mama hR^idi prabhUtaM bhayaM
vidaaraya daaridrataM dalaya dehi sarvaGYataam .
vidhehi karuNaanidhe caraNa padmayugmaM svayaM
vidaarita jaraamR^iti tripura sundarii shrii shive ..50..

iti tripura sundarii stutimimaaH paThedyaH sudhiiH
sa sarva duritaaTavii paTala caNDa daavaanalaH .
bhavenmanasi vaa~nChitaM pracura siddhi R^iddhirbhave-
daneka vidha sampadaaM padamananya tulyo bhavet ..51..

saMgiitaM sarasaM vicitra kavitaa-maamnaaya vaakya smR^itiM
vyaakhyaanaM hR^idi taavakiina caraNa dvandvaM ca sarvaGYataam .
shraddhaaM karmaNi shaambhaveti vipulaM shrii jR^imbhaNaM mandire
saundaryaM vapuShi pradehi jagataa-mambeshvari shrii shive ..52..

pR^Ithviipaala prakaTa mukuTa sragrajo ra~njitaa~Nighra
vidvat pUjaa stuti shata samaaraadhito baadhitaariH .
vidyaaH sarvaaH kalayati hR^idaa vyaakaroti pravaacaa
lokaashcaryai-rnava nava padai-rindu bimba prakaashaiH ..53..

bhUShyaM vaiduShya-mudya-ddinakara kiraNaakaara-maakaara tejaH
suGYaanaM bhUrimaargaM nigama nigamanaM durgamaM yoga-maargam .
aayuShyaM brahma-poShyaM hara giri vishadaaM kirtti-mabhyetya bhUmau
dehaante brahmapaaraM paratara caraNaakaara-mabhyeti vidvaan ..54..

durvasasaa vidita tattva muniishvareNa
vidyaa kalaaM yuvati manmatha mUrtti naitat .
stotraM vyadhaayi ruciraM tripuraambikaayaa
vedaagamokta paTalai-rviditaika mUrttiH ..55..

sadasadanugraha nigraha gR^ihiita muni vigraho bhagavaan .
sarvasaamupaniShadaaM durvaasaa jayati deshikaH prathamaH ..56..

На главную